COPD is een longziekte.
COPD is een chronische longziekte waarbij de longen en luchtwegen altijd vol zitten met kleine ontstekingen, die blijvende schade veroorzaken.
COPD staat voor: Chronic Obstructive Pulmonary Disease oftewel Chronische Obstructieve Longziekte.
COPD is een verzamelnaam voor onder meer de longziekten chronische bronchitis en longemfyseem.
COPD is een ongeneeslijke ziekte met ernstige benauwdheid als belangrijkste kenmerk.
Heb je COPD, dan heb je vaak adem tekort.
Bijvoorbeeld bij het aankleden, traplopen of werken.
Je longen kunnen bij COPD niet voor 100% zorgen voor een goede ademhaling. Dat kan dalen naar 50 of zelfs 20% in een zeer ernstige vorm.
Het kan daarom ook zijn dat je extra zuurstof moet gebruiken. Bij enige twijfel direct je huisarts raadplegen.
Bij chronische bronchitis zijn de bronchiën (de vertakkingen van de luchtpijp naar de longen) steeds ontstoken.
Daardoor wordt er meer slijm aangemaakt en is ademhalen lastiger.
Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam steeds meer longblaasjes verloren.
De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in je bloed komt, en dat je afvalstoffen weer kunt uitademen.
Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt.
Met het hoesten kan slijm mee komen.
In het begin van de ziekte zijn de klachten meestal mild, maar vaak worden ze in de loop van de jaren steeds erger.
Acuut en chronisch
Bronchitis bestaat in een acute vorm, die meestal binnen twee weken weer over is.
Bij acute bronchitis is fijnstof, een virus of een bacterie de aanstichter van de ontstekingen.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een verkoudheid of griep.
Veel mensen hebben als kind wel eens bronchitis gehad en weten dat dit in principe niet gevaarlijk is.
Acute bronchitis gaat meestal snel weer over en valt niet onder COPD.
Bij COPD spreken we namelijk altijd van chronische bronchitis, waarbij er minimaal drie maanden per jaar achter elkaar klachten zijn aan de longen.
Het gaat vooral om benauwdheid en het ophoesten van slijm.
Soms gaat chronische bronchitis over in longemfyseem.
Wat wordt er verstaan onder ademhaling?
Onder de ademhaling verstaan we het proces van inademing en uitademing, waarbij zuurstof wordt opgenomen in het lichaam en waarbij koolstofdioxide wordt afgegeven.
Normaal ademen we 6 keer per minuut en zo gebruiken we ongeveer 4 – 6 liter lucht per minuut.
Uit de lucht halen we zuurstof en we ademen kooldioxyde (CO²) uit.
Eigenlijk ademen we vanzelf.
We hoeven daar niets extra voor te doen.
Onze adem past zich vanzelf aan aan de fysiologische behoefte van ons lichaam.
In rust ademen we normaal rustig, onhoorbaar en onzichtbaar. Dus bijna onmerkbaar.
Symptomen en klachten bij COPD
Herken de symptomen en klachten van COPD
COPD is een voordurende vernauwing van de luchtwegen.
COPD het gevoel alsof je door een rietje moet ademhalen.
a. Korte adem.
b. Benauwdheid
c. Snelle vermoeidheid.
d. Hoesten en kuchen.
e. Vastzittend slijm in je longen en luchtwegen.
f. Spierverlies.
g. Lichaamsgewicht kan ingrijpend veranderen.
h. Slecht functionerende trilharen in je luchtwegen.
Klachten over een ‘rokershoestje’ dat soms erg langdurig is, zijn veel gehoord.
In de herfst en de winter wordt dit erger en hoe langer het duurt, hoe lastiger dit te verhelpen is.
We spreken dan ook wel van een kriebelhoest.
De benauwdheid gecombineerd met het hoesten zorgen ook nog eens voor langdurige vermoeidheid.
Na verloop van tijd worden de klachten bij COPD erger.
Sommige mensen passen ongemerkt hun bezigheden aan bij hun verslechterende conditie.
Ze houden op met traplopen of fietsen, waardoor het lijkt alsof er minder klachten zijn.
Vrijwel ongemerkt kunnen zij zo jarenlang hun ziekte COPD verborgen houden.
Het gevolg is dat de conditie nog verder achteruit gaat en de situatie sneller verslechterd dan nodig is.
Is COPD te genezen?
Helaas is COPD (nog) niet te genezen. Je kunt de klachten echter wel verminderen.
Daar zijn verschillende manieren voor:
Medicatie.
Er zijn twee soorten: luchtwegverwijders en ontstekingsremmers. Deze medicijnen adem je in met behulp van een inhalator, ook wel bekend als een puffer.
Beweging.
Door te blijven bewegen kun je activiteiten langer volhouden. Denk bij bewegen aan dagelijkse bezigheden, zoals boodschappen doen of traplopen. Je kunt ook een speciaal sportprogramma volgen voor COPD- en astmapatiënten. Bespreek dit eventueel eerst met je huisarts. Let wel op dat je je eigen grens niet overschrijdt.
Griepprik.
Door COPD heb je sneller last van de griep. Je mag als COPD-patiënt ieder jaar de griepprik halen.
Exacerbatie bij COPD
Exacerbatie bij COPD is een longaanval. Deze aanval kenmerkt zich door meer hoesten, meer benauwdheid en meer slijm. Je hebt waarschijnlijk van te voren een actieplan met je huisarts afgesproken. Houd je aan dit plan en neem eventueel contact op met je huisarts.
Heb je geen actieplan afgesproken met je huisarts? Neem dan zo snel mogelijk contact op met je huisarts of een longarts. Jullie kunnen samen bespreken hoe je moet handelen. Na exacerbatie wordt mogelijk je medicatie aangepast.
Auteur: Jacqueline van Kuler
Irritatie in luchtwegen het begin van COPD
Het begint in je keel en luchtwegen te kriebelen.
Die kriebel komt doordat we vervuilde lucht en/of fijnstof inademen.
Die vervuiling moet worden afgevoerd, dat doen we door het uit je longen en luchtwegen te hoesten.
Het grootste deel komt in je keel en slik je ongemerkt door. Een deel spuug je uit.
Als de ingeademde lucht langdurig vervuilt is, o.a. roken, fijnstof blijven we maar kuchen en hoesten.
In je neus en keelholte houden kleine haartjes de grove vuildeeltjes vast.
In een begin stadium krijgen de longen en luchtwegen de troep er nog wel uitgehoest. Bij langdurig en heftig hoesten (bulderen) gaan je luchtweg-trilhaartjes steeds meer geïrriteerd raken, in een later stadium raken ze licht beschadigd.
Deze luchtweg-trilhaartjes zorgen ook dat bacteriën en virussen niet in ons lichaam gaan zitten, maar als de luchtweg-trilhaartjes telkens beschadigd raken kunnen ze steeds slechter hun werk doen.
De volgende fase is dat bacteriën en virussen grip krijgen in de luchtweg en longen. Gevolg is geïrriteerdheid van je longen en luchtwegen, wat dan weer tot chronische ontsteking lijdt. Zo ontwikkel je blijvende COPD.
Vanaf dat moment gaat hoesten steeds zwaarder.
Luchtweg-trilhaartjes, luchtwegen en longen worden steeds zwaarder belast en de bacteriën worden steeds slechter afgevoerd.
Je conditie gaat achteruit, zo ontwikkel je in bijna alle gevallen COPD die niet te genezen is.
Veel mensen met COPD hebben een chronische bronchitis.
Bronchitis is een ontsteking van de bronchiën, de vertakkingen van de luchtpijp.
Door de ontsteking wordt voortdurend een grote hoeveelheid slijm in de longen geproduceerd.
De meeste patiënten met COPD hoesten hierdoor regelmatig grote hoeveelheden slijm op. Dit ophoesten kan zeer belastend en pijnlijk zijn. Het beste kun je slijm ophoesten op een speciale manier.
Deze manier wordt huffen genoemd.
ROKEN en FIJNSTOF zijn de belangrijkste oorzaken van deze longziekte
Roken is de belangrijkste risicofactor voor COPD
COPD Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten) ontstaat in de meeste gevallen na jarenlang roken. Hoe meer en hoe langer iemand heeft gerookt, des te groter de kans dat hij of zij COPD krijgt.
Ook passief roken, dus het inhaleren van andermans uitgeademde rook, is een risicofactor voor het ontstaan van COPD.
De kans dat iemand COPD ontwikkelt, is voor mensen die meeroken met anderen meer dan anderhalf keer groter dan bij mensen die niet aan passief roken worden blootgesteld (Eisner et al., 2010).
.png){kind=small}
Hoe meer en hoe langer iemand heeft gerookt, des te groter de kans dat hij of zij COPD krijgt.
Vrouwen lopen een groter risico op het krijgen van rokerslongen dan mannen.
Dat zei prof. Adrian Gillesen van de Klinik für Lungen- und Bronchialmedizin in Kassel bij een internistencongres in het Duitse Wiesbaden.
Als vrouwen een pakje per dag roken, lopen ze gemiddeld na 20 jaar hetzelfde risico als mannen na 30 jaar.
Vrouwen zijn volgens Gillesen kwetsbaardere rokers.
De longziekte COPD, in de volksmond ook wel rokerslongen genoemd, gaat gepaard met veel hoesten en ademnood. Het ontwikkelt zich meestal rond het 40e levensjaar.
Volgens Gillesen lijdt 8 à 10 procent van de Duitsers aan de ziekte.
In Nederland hebben ruim 320.000 mensen de diagnose COPD, zo meldt het Astmafonds op haar website.
Maar volgens recent onderzoek van Maastricht UMC+ komt de longaandoening veel meer voor dan gedacht. Van de mensen ouder dan veertig jaar zou 23,7 procent COPD hebben.
Erfelijke aanleg speelt waarschijnlijk een rol bij COPD
Niet alle mensen die jarenlang roken krijgen COPD.
Het is daarom waarschijnlijk dat erfelijke aanleg een rol speelt bij het ontstaan van COPD.
Een bekende genetische afwijking die leidt tot COPD is alfa-1-antitrypsinedeficiëntie.
Iemand met alfa-1-antitrypsinedeficiëntie kan COPD ontwikkelen zonder ooit te hebben gerookt en roken versnelt de achteruitgang van de longfunctie sterk.
Alfa-1-antitrypsinedeficiëntie komt maar weinig voor en kan dus ook maar een klein deel van de gevallen van COPD verklaren.
Afwijkingen in de genen die ervoor zorgen dat beschadigd longweefsel weer wordt gerepareerd of afwijkingen in genen die de long moeten beschermen tegen schadelijke stoffen van buitenaf, kunnen ook leiden tot COPD.
Zo bleken bijvoorbeeld genetische variaties in het ADAM33 gen voorspellend te zijn voor versnelde achteruitgang in de longfunctie in de algemene bevolking en de kans op het krijgen van COPD te vergroten
